Opis
"Completorium" to jeden z najobszerniejszych i najszerzej znanych utworów Gorczyckiego. Jest to muzyczne opracowanie wybranych części komplety, czyli ostatniego nabożeństwa liturgii godzin. (...) W tradycji rzymskiej modlitwa na zakończenie dnia pojawiła się najpóźniej we wczesnym średniowieczu i od tamtego czasu, aż do reformy brewiarza w latach siedemdziesiątych XX wieku, nie zmieniła w znaczącym stopniu swojej struktury.
W przeciwieństwie do innych godzin kanonicznych składały się nań głównie elementy stałe, te same, które zostały uwzględnione w opracowaniu Gorczyckiego: cztery psalmy zawierające aluzje do końca dnia i spoczynku (Ps 4 Cum invocarem, Ps 31[30] In Te Domine speravi, Ps 91[90] Qui habitat, Ps 134[133] Ecce nunc benedicite), hymn (Te lucis ante terminum), responsorium breve (In manus tuas) oraz kantyk Symeona (Nunc dimittis, Łk 2,29–32) z przesłaniem o charakterze eschatologicznym – kończąc dzień trzeba być gotowym (jak świątobliwy starzec z Jerozolimy) na zakończenie ziemskiej wędrówki. (...) W czasach Gorczyckiego celebracja liturgii godzin odbywała się w katedrze według rytu kurii rzymskiej, który pod koniec XVI wieku zastąpił lokalne zwyczaje krakowskie. Potrydencki ryt rzymski przewidywał śpiew jednej antyfony do wszystkich psalmów (Miserere mihi, Domine w ciągu roku lub Alleluia w okresie paschalnym) oraz stałej antyfony do kantyku Symeona, przy czym w praktyce przed psalmami i kantykiem zwykle intonowano tylko początki antyfon, po nich zaś śpiewano całe. W niniejszym nagraniu wykorzystano zapisy z przedtrydenckich antyfonarzy krakowskich. (...)
Oprócz wspomnianych antyfon, zgodnie z porządkiem nabożeństwa, wykonawcy dodali także śpiewane chorałowo: werset wprowadzający (Deus in adiutorium, Ps 70[69],2), capitulum, czyli krótkie czytanie (Tu autem in nobis es Domine), versus kończący responsorium (Custodi nos, Domine) oraz drugą strofę hymnu Te lucis ante terminum pominiętą w opracowaniu wawelskiego kapelmistrza. Należy odnotować, że pewne wskazówki dotyczące łączenia opracowania polifonicznego z monodią gregoriańską figurują w jedynym zachowanym rękopisie Completorium Gorczyckiego, odnalezionym w 1961 roku w zbiorach kościoła parafialnego w Rakowie Opatowskim (…)
"Completorium" Gorczyckiego zostało skomponowane na skład bardzo często wykorzystywany w środkowoeuropejskiej muzyce religijnej tego czasu: czterogłosowy zespół wokalny, dwoje skrzypiec, dwie trąbki naturalne (clarino) i organy, których partię zanotowano, zgodnie z ówczesną konwencją, w postaci basu cyfrowanego. Para trąbek występuje tylko w pierwszej i ostatniej części, a jedna z nich gra w czwartym psalmie (Ecce nunc benedicite). (...)
Utwory
Side A (13:58)
1. Deus in adiutorium (0:39)
2. Antiphona (incipit): Miserere (0:06)
3. Psalmus: CUM INVOCAREM (3:54)
4. Psalmus: IN TE DOMINE SPERAVI (4:02)
5. Psalmus: QUI HABITAT (5:15)
Side B (12:44)
6. Psalmus: ECCE NUNC BENEDICITE (2:53)
7. Antiphona: Miserere (0:18)
8. Hymnus: TE LUCIS ANTE TERMINUM (2:51)
9. Capitulum: Tu autem in nobis est Domine (0:26)
10. Responsorium breve: IN MANUS TUAS (1:33)
11. Versus: Custodi nos, Domine (0:23)
12. Antiphona (incipit): Salva nos (0:05)
13. NUNC DIMITTIS (3:41)
14. Antiphona: Salva nos (0:30)
